Samen impact maken: ‘Hoe creëren we een plek waar kennis écht leidt tot verandering in de maatschappij?’

Onze jongste generatie groeit op in een wereld vol uitdagingen. Denk aan klimaatverandering, toenemende druk op de zorg en groeiende kansenongelijkheid. Hoe zorgen we ervoor dat kinderen en jongeren een gezonde en kansrijke start krijgen? Niet alleen voor henzelf, maar ook voor de generaties die nog komen. Volgens Jennifer Kockx, programmamanager bij Healthy Start, kan dat alleen door samenwerking te stimuleren tussen verschillende disciplines. Maar hoe richt je die samenwerking in en hoe zorg je ervoor dat de kennis die daaruit voortvloeit écht bijdraagt aan verandering in de samenleving?

Behoefte om bruggen te bouwen

“De behoefte om verschillende mensen en perspectieven bij elkaar te brengen, zat er al vroeg in. Zo kreeg ik op de middelbare school eens te horen dat ik ‘alles relatief vond’. Daarmee bedoelde de docent dat ik altijd openstond voor meerdere mogelijke invalshoeken en op basis daarvan mijn ideeën en overtuigingen aanpaste. Na de middelbare school koos ik voor de opleiding Natuurkunde aan de TU Delft. Ik vond het een interessante studie en besloot die te vervolgen met een promotieonderzoek in de werktuigbouwkunde.”

Het bijzondere aan Healthy Start

”Om meerdere redenen heb ik de afgelopen jaren met veel plezier gewerkt bij Healthy Start. Om te beginnen onderstreep ik de maatschappelijke missie. Er is sprake van grote kansenongelijkheid in onze samenleving. Die verschillen kunnen al heel vroeg ontstaan. Een kind dat wordt geboren met een achterstand moet vaak het hele leven blijven vechten. Binnen Healthy Start wordt onderzoek gedaan naar zowel de allerkleinsten als jongvolwassenen. Daarbij wordt gekeken naar de fysieke, mentale en sociale gezondheid. Zo krijgen we een compleet beeld van hoe, waar en waarom ongelijkheid ontstaat en wat daaraan te doen is.

Wat me verder aanspreekt is de manier van onderzoek doen. Binnen Healthy Start worden onderzoeksvragen niet bepaald door de wetenschap, maar door wat er in de maatschappij speelt. Bovendien moedigen we wetenschappers aan om vanaf de start van een project samen te werken met anderen. Daarin maken we onderscheid tussen zogenaamde ‘interdisciplinaire’ en ‘transdisciplinaire’ samenwerking. Interdisciplinaire samenwerking gaat over samenwerking tussen wetenschappers uit verschillende vakgebieden. Transdisciplinaire samenwerking gaat nog een stapje verder. Dit betreft samenwerkingen tussen wetenschappers en andere betrokkenen, zoals beleidsmedewerkers, ouders, docenten, jongeren en hulpverleners. Zeker transdisciplinaire samenwerking vraagt van onderzoekers stevige communicatievaardigheden en het vermogen om buiten hun gebruikelijke denkkaders te treden.”

“Daarnaast zijn onderzoekers niet alleen bezig met wetenschappelijke publicaties. Ze dragen ook bij aan beleidsstukken, helpen bij het ontwikkelen van apps en creëren bijvoorbeeld theatervoorstellingen voor jonge kinderen. We noemen dit intern ook wel ‘wetenschap 2.0’. Het gaat erom dat onderzoekers een brede rol spelen, die verder gaat dan alleen academisch werk.”

Nieuwe en oude profielen

“Natuurlijk brengt deze vooruitstrevende aanpak van onderzoek de nodige uitdagingen met zich mee. Eén van de grote vragen is hoe we ervoor zorgen dat jonge wetenschappers genoeg publicaties op hun naam krijgen, terwijl ze ook veel tijd besteden aan samenwerken en het maken van impact. Landelijk komt hier gelukkig steeds meer aandacht voor, maar die ontwikkeling gaat niet zo snel. Het risico van vooroplopen is dat we niet precies weten hoe de profielen van onze jonge wetenschappers zullen passen in de meer traditionele academische setting. Daarom is het essentieel dat we met elkaar blijven praten en waar nodig interne ondersteuning bieden.”

Combinatie van kennis en motivatie

”Bij Healthy Start heb ik geleerd wat samenwerken over disciplines écht inhoudt, en wat het betekent om maatschappelijke impact te maken. Ik was al bekend met deze begrippen, maar bij Healthy Start is het naar een hoger niveau getild. Nu ik binnenkort vertrek, zal ik niet langer van dichtbij meemaken hoe alles zich ontvouwt. Toch zie ik dat we al veel hebben bereikt. Zo is het bijvoorbeeld bijzonder dat verpleegkundigen – een groep die vaak over het hoofd wordt gezien – vaste kennispartners zijn binnen Healthy Start.

Ter afsluiting wil ik iedereen die betrokken is aanmoedigen om door te blijven zetten. Natuurlijk zullen er obstakels zijn, maar probeer daar omheen te denken. Als je echt gepassioneerd bent over de missie van Healthy Start, dan krijg je een krachtige combinatie van kennis en motivatie. Ik ben ervan overtuigd dat dat leidt tot onderlinge verbinding en vooruitgang.”

Jennifer Kockx’s Healthy Start perspectief
“Ik hoop dat de gemeenschap van Healthy Start nog hechter en groter wordt. Om dat te bereiken is het cruciaal dat we allemaal dezelfde taal spreken. Wat bedoelen we eigenlijk met termen als ‘co-creatie’ en ‘impact maken’? Als we dezelfde taal spreken, wordt samenwerken veel effectiever. Daarnaast zou het geweldig zijn als Healthy Start een plek wordt waar andere organisaties naartoe kunnen voor hulp bij ingewikkelde vraagstukken. Ik denk dan bijvoorbeeld aan het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Ik hoop dat Healthy Start een expertisecentrum wordt dat bekend staat om zijn sterke wetenschap en positieve invloed op de samenleving. Volgens mij zijn we al goed op weg in die richting.”

Jennifer Kockx is programmamanager bij Healthy Start.