Healthy Start Stories |
Daniëlle Remmerswaal
Angst en somberheid onder jongeren: ‘Hoe zorgen we ervoor dat jongeren beter kunnen omgaan met tegenslagen in het leven?’
Zorgen over het klimaat, angst om buitengesloten te worden en een constante druk om te presteren. Zomaar een paar voorbeelden van uitdagingen waar jongeren op dit moment mee kampen. Hoe zorgen we ervoor dat jongeren beter kunnen omgaan met de moeilijkheden die onvermijdelijk op hun pad komen? Daarover vertelt Danielle Remmerswaal, universitair docent aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en Ambition Lead binnen Healthy Start.
“De huidige generatie jongeren staat voor flinke uitdagingen. Denk aan financiële onzekerheid, de hoge prestatiedruk op school en in de maatschappij, en krapte op de woningmarkt. Dat is niet niks. Sommige jongeren ervaren zoveel druk en onzekerheid dat ze last krijgen van sombere gedachten of angstklachten. Tegelijkertijd horen tegenslagen en moeilijkheden nu eenmaal bij het leven. De echte uitdaging ligt in hoe jongeren met deze hindernissen omgaan. Zo helpt steun van vrienden en familieleden. Daarnaast weten we uit onderzoek hoe belangrijk het is om negatieve emoties niet te vermijden, maar juist te herkennen en te uiten. Ik wil weten hoe we jongeren kunnen helpen om stress en moeilijke situaties te trotseren. Ik hoop dat meer kennis hierover het mentaal welzijn van jongeren kan vergroten.”
Ik wil weten hoe we jongeren kunnen helpen om stress en moeilijke situaties te trotseren
Van muziek naar wetenschap
“Als kind had ik totaal andere ambities dan wetenschapper worden: ik droomde ervan zangeres te worden. Ik ging naar een speciale middelbare school die me voorbereidde op het conservatorium. Daar werd ik opgeleid in klassieke zang. Gaandeweg ontdekte ik echter dat mijn hart niet bij dit genre lag. Het plezier in zingen ebde langzaam weg. Uiteindelijk koos ik voor een andere richting en startte met de studie Psychologie.
Die keuze bleek een schot in de roos. De studie verliep soepel en in mijn laatste jaar als student kreeg ik een baan als assistent-onderzoeker. Dat was het moment waarop mijn passie voor onderzoek ontwaakte. Die passie besloot ik verder te verkennen met een promotieonderzoek naar angst bij jonge kinderen. Specifiek was ik geïnteresseerd in de rol die ouders spelen bij het ontstaan van angst bij kinderen. Nadat ik mijn promotieonderzoek had afgerond maakte ik kort een uitstap naar verslavingsonderzoek. Ook dat onderwerp vond ik erg boeiend.”
Mijn focus ligt op de vraag of jongeren beter kunnen omgaan met uitdagingen als ze beter begrip hebben van hun emoties
“In 2019 kreeg ik een bijzonder verzoek; of ik samen met een collega-onderzoeker de academische leiding wilde nemen over het zogenaamde ‘Studenten Welzijn Programma’. Dit is een programma aan de Erasmus Universiteit en heeft tot doel het welzijn van alle studenten aan de universiteit te verbeteren, zowel door onderzoek te doen als door directe veranderingen door te voeren. Ik was direct enthousiast over de functie. De afgelopen jaren hebben we met ons team veel bereikt. Zo hebben we data verzameld over meer dan 10.000 studenten en ontwikkelden we een smartphone-app. Deze app bevat verschillende oefeningen die studenten helpen bij het beheersen van stress en het omgaan met lastige situaties. Ook hebben we een studentenhuiskamer opgezet met massagestoelen, workshops en een pooltafel, en bieden we gratis coaching aan alle studenten. Het is ontzettend leuk en leerzaam om deze rol te vervullen. Ik weet nu hoe het is om zowel onderzoek te doen als direct impact te maken.”
Emotioneel welzijn bij jongeren
“Sinds een jaar ben ik als Ambition Lead binnen Healthy Start verantwoordelijk voor ambitieproject 4. Binnen dit project richten we ons op het mentale welzijn van jongeren. De ervaringen die ik de afgelopen jaren heb opgedaan komen hierbij goed van pas. Mijn focus ligt op de vraag of jongeren beter kunnen omgaan met uitdagingen in het leven als ze beter begrip hebben van hun emoties. Die vraag gaan we de komende jaren op verschillende manieren onderzoeken.
Binnen ons project richten we ons vooral op ‘sociaal-emotioneel leren’. Dit verwijst naar het begrijpen, herkennen, beheersen en uiten van emoties. Samen met een team van onderzoekers duiken we momenteel de literatuur in om te achterhalen welke behandelingen effectief zijn om sociaal-emotioneel leren bij jongeren te versterken. Denk hierbij aan mindfulness oefeningen en cognitieve gedragstherapie. Er is al veel onderzoek gedaan op dit gebied, maar een goed overzicht ontbreekt. Daarnaast onderzoeken we welke factoren invloed hebben op het welzijn van jongeren, zoals slaap, hersenontwikkeling en het gebruik van smartphones. Ons doel is om uiteindelijk een uitgebreid plan van aanpak te ontwikkelen waarmee we jongeren kunnen ondersteunen in hun emotioneel welzijn. We betrekken hierbij niet alleen andere onderzoekers, maar ook jongeren zelf en maatschappelijke partners.”
Binnen Healthy Start ligt de nadruk op samenwerking en het delen van kennis vanuit een gemeenschappelijke passie
“Ik hoop dat aandacht voor emotioneel welzijn net zo normaal wordt op scholen als vakken zoals Nederlands en Aardrijkskunde. Als jongeren leren praten over emoties denk ik dat ze zich vrijer voelen om hulp te vragen wanneer dat nodig is. Te vaak schamen jongeren zich voor hun negatieve gedachtes en gevoelens. Maar het leven hoeft niet altijd perfect te zijn; het is oké om te zoeken, te groeien en te werken aan je emotionele en mentale welzijn.”
Samenwerken in plaats van concurreren
“Wat zo waardevol is aan Healthy Start, is de nadruk op samenwerking en het delen van kennis vanuit een gemeenschappelijke passie zonder te focussen op individuele prestaties.
We vermijden dubbel werk en bouwen voort op elkaars kennis. Dat is verfrissend. Natuurlijk moet ik ook aandacht blijven hebben voor mijn eigen loopbaan. Maar ik verwacht juist dat deze samenwerkingen positief zullen zijn bij het aanvragen van bijvoorbeeld onderzoeksbeurzen. Bovendien leer ik veel van samenwerken met maatschappelijke partners, zoals het Nederlands Jeugdinstituut (NJI), de Kindertelefoon en de Nationale Jeugdraad. Hun perspectieven verrijken mijn eigen denkwijze.”
Kansen en groeimogelijkheden
“Natuurlijk sta ik soms ook voor uitdagingen. Werken binnen zo’n groot consortium vereist voortdurend samenwerking en afstemming. Dat gaat niet altijd even soepel. Als wetenschapper ben ik gewend om even bij een collega binnen te lopen, maar als je met diverse mensen op verschillende locaties samenwerkt, wordt dat een stuk ingewikkelder. Het is continu zoeken naar de balans tussen input ophalen en mensen niet overbelasten. Gelukkig lukt dat redelijk goed door onze bijeenkomsten zorgvuldig en efficiënt in te plannen.
Tot slot biedt werken binnen Healthy Start mooie kansen en groeimogelijkheden. Zo doe ik bijvoorbeeld zelf ook veel kennis op over sociaal-emotioneel leren. Erg handig met twee kleine kinderen thuis. Daarnaast zie ik uit naar de samenwerking met het programma ‘Music for a Healthy Start’, waarin wordt onderzocht wat de rol is van muziek op het sociaal, fysiek en emotioneel welzijn van jongeren. Dit heeft mij zelfs geïnspireerd om het zingen weer op te pakken, iets wat ik toch altijd ben blijven missen.”
Daniëlle Remmerswaal’s Healthy Start perspectief
“Ik kijk ernaar uit om op termijn met aanbevelingen te komen die écht verschil maken voor kinderen en jongeren. Het zou geweldig zijn als onze ideeën daadwerkelijk worden opgepakt door de politiek. Daarnaast hoop en verwacht ik dat ons werk binnen Healthy Start het startpunt vormt van een nieuwe beweging. Nu hebben we de mogelijkheid om grondig onderzoek te doen naar sociaal-emotioneel leren en om samen met jongeren en maatschappelijke partners te werken aan een concreet plan van aanpak. Ik verwacht dat we hiermee een stevige basis leggen zodat we uiteindelijk met eigen onderzoeksgeld door kunnen gaan om het emotioneel welzijn van kinderen en jongeren te blijven vergroten.”
Daniëlle Remmerswaal is een assistent professor aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Ze is ambitieleider van de ambitie ‘mentaal welzijn van jongeren’.
Hoe meer mensen deelnemen aan Healthy Start, hoe beter we onderzoek kunnen doen en hoe meer kinderen we kunnen helpen. Voel je je betrokken bij dit onderwerp? Word dan lid van onze community. Volg onze LinkedIn of deel je ideeën per mail: healthystart@convergence.nl