Harara betekent “hitte” in het Arabisch. Maar HARARA is ook een acroniem voor Heat Adaptation for Resilient and Responsive Areas, een baanbrekend project dat een van de meest urgente klimaatuitdagingen van onze tijd aanpakt: hitte in de stad. Het transdisciplinaire consortium, geleid door dr. Lore Van Praag (Erasmus Universiteit Rotterdam), richt zich op de onevenredige gevolgen van klimaatverandering – met name voor kwetsbare migrantenpopulaties – in Rotterdam en Antwerpen.

Migranten als klimaatonderzoekers

In Europa woont meer dan de helft van de bevolking in stedelijke gebieden, waar de gevolgen van klimaatverandering – met name extreme hitte – steeds ernstiger worden. De Europese hittegolf van 2022 eiste meer dan 61.000 levens. Migrantengemeenschappen liepen een verhoogd risico door gebrekkige huisvesting, woonachtig in wijken waar minder groen aanwezig is en het innemen van een nieuwe en vaak kwetsbare posities in deze samenlevingen. Desondanks worden ze vaak buiten de discussies over klimaatbeleid gehouden en hun expertise over het thema niet erkend.

HARARA wil deze ongelijkheid aanpakken door de feitelijke hittestress alsook de eigen ervaring van hitte onder migrantengemeenschappen in Antwerpen en Rotterdam te onderzoeken aan de hand van metingen (zoals temperatuur en luchtvochtigheid) over seizoenen heen en het bevragen van de ervaringen hiervan. Het beoogt daarbij ook gebruik te maken van bestaande kennis onder migrantengemeenschappen over hoe om te gaan met hitte en zich aan te passen aan klimaatverandering aan de hand van participatieve trajecten om samen meer inzicht te verwerven in hoe wijken en steden andere klimaatadaptatieve maatregelen kan ontwikkelen.

Co-creëren van inclusieve klimaatstrategieën

HARARA gaat verder dan de data. Het transdisciplinaire consortium – bestaande uit onderzoekers tussen de Erasmus Universiteit, de Universiteit Antwerpen, TU Delft, EMPACT vzw en Cultuurwerkplaats Tarwewijk – zal aanpassingsstrategieën ontwikkelen die gebaseerd zijn op onderzoek, expertise van de gemeenschap en culturele relevantie. Centraal in deze aanpak staat het leiderschap van getrainde burgerwetenschappers – gemeenschapsambassadeurs met een migratieachtergrond – die het verzamelen van gegevens in huishoudens van migrantenpopulaties in Borgerhout (Antwerpen, België) en Tarwewijk (Rotterdam, Nederland) zullen begeleiden.

‘Gluon’-onderzoeker

Om de impact op lange termijn te garanderen, dragen onderzoekers van het Resilient Delta initiative bij aan het project met unieke expertise. Onze ‘GLUON-onderzoekers’ zijn transdisciplinaire expert die een brug slaat tussen wetenschappelijke disciplines, en kennis vertaalt tussen universiteiten en het maatschappelijk middenveld. Deze specialisten zullen helpen bij het verankeren van inclusief denken in klimaatbeleid en -praktijk. De innovaties zullen leiden tot praktische oplossingen zoals het verbeteren van de isolatie van gebouwen, het lanceren van gerichte bewustmakingscampagnes en het ontwikkelen van communicatiemiddelen die zijn toegesneden op specifieke culturele contexten.

Een Horizon Europe project

HARARA wil een blijvende blauwdruk creëren voor inclusieve, transdisciplinaire klimaatadaptatie, gedreven door lokale kennis en ondersteund door baanbrekend onderzoek. Door samen te werken met, en niet alleen voor, migrantengemeenschappen effent HARARA het pad voor rechtvaardigere, veerkrachtigere stedelijke toekomsten.

Het project wordt gefinancierd door het onderzoeks- en innovatieprogramma Horizon Europe van de Europese Unie met een subsidie van €2 miljoen. In haar officiële evaluatie gaf de Europese Commissie HARARA een score van 14 op 15, met lof voor de duidelijke methodologie, het sterke impactpotentieel en de betekenisvolle betrokkenheid bij gemarginaliseerde gemeenschappen. Als sterke punten werden onder andere het transdisciplinaire ontwerp en de diepgang van de citizen science-aanpak genoemd.

HARARA draagt hiermee rechtstreeks bij aan de EU-missie voor aanpassing aan klimaatverandering en sluit aan bij de VN-doelstellingen voor duurzame ontwikkeling, waaronder goede gezondheid en welzijn (SDG 3), betaalbare en schone energie (SDG 7), duurzame steden en gemeenschappen (SDG 11) en klimaatactie (SDG 13).

Het start op 1 januari 2026 en heeft een looptijd van drie jaar, waarbij de duurzame samenwerking tussen onderzoekers, maatschappelijke organisaties en lokale gemeenschappen centraal zullen staan.