Op dinsdag 27 mei hadden we het genoegen gastheer te zijn van een besloten vertoning van Een Kano Naar Zee, een documentaire van André van der Hout over de geschiedenis van de Rotterdamse haven. De film, die we met trots mede hebben gefinancierd als onderdeel van onze bredere betrokkenheid bij het onderzoeken van rechtvaardige en duurzame transities, werd vertoond aan een publiek van ongeveer 60 gasten. Onder de aanwezigen bevonden zich Henk Molenaar, voormalig directeur van het Havenbedrijf Rotterdam, en vertegenwoordigers van kennisinstellingen, de overheid, havenautoriteiten en NGO’s.

De weg bereiden voor transformatie

Hans de Voogd, directeur van Resilient Delta, trapte de screening af door te benadrukken dat we bij Resilient Delta wetenschappelijke perspectieven willen mobiliseren om real-world oplossingen te ontwerpen voor complexe uitdagingen in de Nederlandse Delta.

Vinzenz Bäumer Escobar, academisch hoofd voor haventransities bij Resilient Delta, nam het woord om uit te leggen dat havens, in het licht van voortdurende sociale en ecologische crises, voor de uitdaging staan om af te stappen van historisch gevestigde groeimodellen. Naast technologische en politieke aanpassingen vereist dit ook een verandering van hart en een gedurfde visie die verder gaat dan business as usual.

Een fossiel verleden, een ongeschreven toekomst

De documentaire, gebaseerd op de levens van twee ‘havenbaronnen’ – D.G. van Beuningen, die vanaf 1900 zijn steenkoolimperium in Rotterdam vestigde, en Frans Posthuma, die na de Tweede Wereldoorlog de ene na de andere oliegigant naar Rotterdam wist te lokken – reconstrueert hoe de stad en de haven diep verweven zijn geraakt met de fossiele brandstofindustrie. Op basis van deze historische inzichten kijkt de film ook vooruit om licht te werpen op de mogelijke toekomst van de haven.

Van reflectie naar dialoog

Na de vertoning werd André van der Hout vergezeld door Carola Hein (hoogleraar Architectuur en Stedenbouw aan de TU Delft) en Paul van de Laar (hoogleraar Stadsgeschiedenis aan de Erasmus Universiteit Rotterdam) voor een vraag- en antwoordsessie met het publiek. Zij gingen in op de belangrijkste vragen die de film opriep, zoals: Hoe kunnen we politieke actoren mobiliseren om te werken aan fundamentele transformaties van de haven? Hoe geven historische verhalen en de erfenis van de fossiele brandstofindustrie vorm aan de huidige besluitvorming? Welke rol kunnen gemeenschappen en de burgermaatschappij spelen in het herdefiniëren en co-creëren van de toekomst van de haven?

Zaadjes van hoop planten

Als afsluiting van de avond werden de gasten uitgenodigd om hun hoop voor de toekomst op te schrijven op papier met zaadjes en deze op te hangen in een boom die afkomstig is van het Trompenburg Arboretum. Deze “Toekomstboom” zal later in het Merwevierhavengebied worden geplant als een levend symbool van collectieve verbeelding en toekomstige groei. De wensen weerspiegelden een gedeeld verlangen naar verandering en vernieuwing: “Een groenere toekomst”, “Richt de missie van de haven van Rotterdam op het opereren via bloei economie binnen de grenzen van het milieu” en “Laat het natuurlijke ecosysteem weer de leiding nemen” waren enkele van de wensen. Een van de gasten sprak een eenvoudige maar treffende hoop uit: “Ik hoop op wijze en dappere politici.”

Vooruitblik

We hopen dat dit evenement zal leiden tot verdere samenwerking. Vertegenwoordigers van de provincie Zuid-Holland en de Environmental Protection Agency hebben al interesse getoond in het organiseren van interne vertoningen van de film om gesprekken over haven transities aan te moedigen