Het risico op rampen en pandemieën is wereldwijd een groeiend probleem (Figuur 1). Nederland is kwetsbaar door onder andere hoge bevolkingsdichtheid, intensieve veehouderij en ligging onder zeeniveau. Toegenomen bevolkingsdichtheid en mobiliteit, veroudering, toegenomen interactie tussen mens en dier, vergroting van de veestapel, toenemende druk op ecosystemen vanwege de grote vraag naar voedselproductie voor mensen en gehouden dieren en klimaatverandering vergroten tegelijkertijd het risico op én de mogelijke impact van een volgende pandemie of water gerelateerde ramp.

Het RIVM voerde in 2019 een Geïntegreerde risicoanalyse Nationale Veiligheid uit, waarin zowel overstromingen als pandemieën hoog scoorden. De potentiële impact van dergelijke crises is enorm: de COVID-19-pandemie kostte al meer dan 40 duizend levens, ontwrichtte de maatschappij en kostte ruim 80 miljard alleen al aan maatregelen in Nederland. Ook bleek er naast kennis over infectieziektebestrijding behoefte te zijn aan een veel bredere kennisbasis, onder andere vanuit sociale wetenschappen, ventilatiedeskundigen, en klinisch onderzoek. Die kennis was vaak versnipperd, en financiële impulsen voor onderzoek kwamen te laat en slechts gefragmenteerd beschikbaar, waardoor advisering aan crisisbestrijders (inter)nationaal nauwelijks gebruik kon maken van het brede wetenschappelijke veld.

Figuur 1. Oorzaken van verhoogde risico’s op rampen

Pandemieën en water gerelateerde rampen hebben niet alleen dezelfde risicodrijvers (zoals klimaatverandering) maar zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden, bijvoorbeeld omdat extreme weersomstandigheden de verspreiding van infectieziekten bevorderen. Zelfs de maatregelen die worden genomen tegen (de effecten van) rampen en pandemieën hebben impact op elkaar. De coronacrisis, maar ook de recente overstromingen in Limburg, maakten duidelijk dat er knelpunten zijn die de essentiële samenwerking tussen onderzoekers (en daarbij integreren van kennis en advies) in de weg staan. Er is behoefte aan een kennisinstituut dat expertise vanuit verschillende disciplines bundelt en op een interdisciplinaire wijze de oorzaken, gevolgen en bestrijdingsmethodes van de grootste bedreigingen voor de gezondheid van Nederland onderzoekt.

Binnen deze context is het Pandemic & Disaster Preparedness Center (PDPC) opgericht. In samenwerking met haar ketenpartners, hoopt het PDPC een steentje bij te dragen aan het voorkomen van en voorbereiden op toekomstige rampen en pandemieën. In dit artikel geven wij inzicht in onze huidige activiteiten en wat wij in de toekomst hopen te bereiken.

Doelstellingen van het PDPC

Het PDPC heeft de ambitie om ervoor te zorgen dat Nederland zich positioneert als één van de leidende spelers op onderzoek naar de integrale aanpak van toekomstige crises. Hieronder vallen meerdere overkoepelende doelen, namelijk: het verkleinen van de (kans op) schade aan de Nederlandse economie tijdens een ramp of pandemie, het aanpakken van sociale ongelijkheid, het bevorderen van mentale gezondheid en sociaal welbevinden, en het beperken van ziektelast en ziekteverzuim tijdens en na een crisis.

[…]

Wil je meer lezen over de concrete doelstellingen van het PDPC, onze inhoudelijke agenda en governance aanpak, onderzoekactiviteiten en toekomstperspectief lees dan het hele artikel hier op de site van her RIVM.