Het opzetten van transdisciplinair onderwijs behoeft teamwork
De grote uitdagingen in de gezondheidszorg vragen niet alleen om transdisciplinair onderzoek, maar ook om transdisciplinair onderwijs. Hierom zullen de TU Delft, het Erasmus MC en de Erasmus Universiteit Rotterdam in 2023 de Schools of Convergence lanceren. Maarten Frens, vice-decaan aan het Erasmus MC en lid van het Managementteam van Health & Technology, zal in samenwerking met anderen het onderwijsprogramma voor Convergence ontwikkelen. Wat hebben ze al bereikt, wat zijn ze van plan en welke uitdagingen staan hen te wachten in de toekomst?
Binnen Health & Technology, zagen we in het afgelopen jaar grote inzet voor het opzetten van transdisciplinair onderzoek, zegt Frens. “Dat is de makkelijkste manier van instituutoverstijgend werken. Als er geld voor vrijkomt, kunnen onderzoekers elkaar sneller vinden. En ons onderwijs zal dan ook plaatsvinden in deze collaboratieve relaties.”
Nieuw Masterprogramma
De afgelopen twee jaar hebben het Erasmus MC en de TU Delft samengewerkt in twee transdisciplinaire opleidingsprogramma’s: Klinische Technologie en Nanobiologie. Frens: “De principes van deze programma’s passen perfect bij die van Convergence. We zullen hen nauw betrekken bij de Schools of Convergence en we willen ook een nieuw Masterprogramma ontwikkelen.”
De toekomst van de gezondheidszorg
Het focusgebied van dit nieuwe masterprogramma, dat de werktitel ‘Sustainable Health’ heeft, is de toekomst van de gezondheidszorg en er zullen drie tracks in het programma zitten, legt Frens uit. “Onze overwegingen gaan over wat ervoor nodig is om de zorgcrisis aan te pakken – en dat is een veelzijdige. De eerste track gaat over vragen als: Hoe zorgen we ervoor dat werknemers in de gezondheidszorg blijven werken? Hoe gaan we om met de toenemende levensduur en een toenemend diverse patiëntenpopulatie? En hoe benader je de burgers die het vertrouwen in de gezondheidszorg zijn verloren, zoals anti-vaxxers?
Klimaatimpact op de zorgsector
“In de tweede track, zullen we stilstaan bij de klimaatimpact van de zorgsector. Hoe kunnen we bijvoorbeeld onze CO2-uitstoot verminderen? De zorgsector verbruikt veel energie en laat veel afvalmateriaal achter. Dan zijn er nog medicijnen en patiënten die met de auto naar het ziekenhuis komen: deze dingen vertegenwoordigen ook een enorm ecologisch obstakel. In de derde track, Planetary Health, proberen we te anticiperen op de gevolgen van klimaatverandering op de gezondheidszorg. We weten inmiddels al dat malaria binnen tien jaar endemisch zal zijn in Nederland.”
Erasmus MC werkt ook aan aanpassingen aan het Geneeskunde curriculum. “We zullen meer aandacht besteden aan de mogelijkheden die technologie te bieden heeft en aan sociale issues. We hopen het nieuwe Erasmusarts programma in 2024 te kunnen presenteren.”
Competenties in Convergence onderwijs
Wat voor onderwijs zal Convergence aan studenten bieden? “We willen studenten kwalificeren als artsen en wetenschappers die niet schrikken van grote, complexe problemen en de expertise hebben om deze problemen aan te pakken. We zullen ze opleiden tot artsen die niet alleen de symptomen van patiënten kunnen genezen, maar die ook inzicht hebben in de maatschappelijke problemen die hen raken, en wat voor technologische oplossingen er bestaan – en die ook weten wat de economische en ecologische gevolgen van hun aanpak zijn. Een arts hoeft niet voor elk tablet een rapport over hun ecologische voetafdruk te schrijven. Maar we willen wel dat artsen zich bewust zijn van dit soort problemen en erover kunnen communiceren met professionals in andere disciplines.”
“De docenten die les zullen geven binnen Convergence moeten deze vaardigheden ook bezitten. Vandaag de dag hebben docenten vaak monodisciplinaire training gehad. De onderzoekers die nu bezig zijn met transdisciplinair onderzoek binnen Convergence, en dus ‘on the job’ leren wat transdisciplinair onderzoek inhoudt, zullen snel lesgeven binnen de Convergence Schools.”
Convergence studenten moeten zich op hun gemak voelen bij het behandelen van grote, complexe problemen
Prof.dr. M.A. (Maarten) Frens
Erasmus MC
Vice-dean of Education Erasmus MC
Echte problemen
Convergence onderwijs zal in zich dragen dat studenten in living labs en voor maatschappelijke organisaties aan problemen zullen werken. Wordt dat al gedaan? “Ik vind het erg belangrijk om ‘echte problemen’ mee te nemen in het onderwijs. Om dit goed te kunnen doen, moeten we langdurige, structurele relaties met maatschappelijke organisaties onderhouden en echt iets doen met de dingen die daaruit voortkomen. Hiervoor is tijd en geld nodig.”
Het opzetten van onderwijs behoeft teamwork
Frens doet binnen Health & Technology zelf ook onderzoek, en hij heeft een paar jaar geleden het Erasmus University College opgericht. “Ik sta volledig achter de missie van Convergence en ben goed in het samenbrengen van mensen uit diverse disciplines. Wat mooi is, is dat onderwijs de drijfveer achter veel onderzoek is. Waar onderzoek iets is wat je soms alleen doet, heb je voor het ontwikkelen van onderwijs bij uitstek een heel team nodig. Het project levert veel nieuwe connecties tussen docenten en coördinatoren op. Het opzetten van Convergence onderwijs zorgt nu al voor het vrijkomen van ontzettend veel energie, dus ik ben er zeker van dat we in de toekomst buitengewoon spannende dingen kunnen verwachten.”
Praktische organisatie is de grootste uitdaging
Volgens Frens is de grootste uitdaging op het gebied van Convergence onderwijs het organiseren van de praktische aspecten. “Het is hard werken om instituutoverstijgend onderwijs te organiseren. Je blijft maar tegen praktische problemen aanlopen. Onderwijs waarbij drie universiteiten zijn betrokken zijn, betekent inmiddels dat er drie leeromgevingen zijn. En als een student stage wil lopen bij een ander instituut, is er een gastovereenkomst nodig. We willen al deze dingen vergemakkelijken door het oprichten van de Convergence Schools als autonome organisaties.”
