2 december 2022

Onder de titel Viroloog in een veranderende wereld verschijnt deze week de biografie van Marion Koopmans. Haar zoon Mischa Huijsmans vertelt het verhaal van zijn moeder, uit de coronajaren en haar carrière daarvoor.

Vlak voordat het door lockdowns onmogelijk werd kwam Mischa Huijsmans, acteur, muzikant en personal trainer, vanuit zijn woonplaats Londen naar het ouderlijk huis. De avond van zijn aankomst zat hij urenlang met zijn ouders te praten. Over covid en wat de toekomst zou brengen. ‘Destijds, in de tuin, wisten we dit is toch wel wat anders dan de Mexicaanse griep, SARS, MERS of ebola. Dat landen in Europa in lockdown gingen, dat was nieuw. Dat was wel een moment van: wauw wat gebeurt hier?’

Gesprek als begin voor een boek

Het gesprek was het begin van het boek Viroloog in een veranderende wereld waarin Marion terugblikt op haar carrière als viroloog en haar ervaringen met covid-19 en andere grote virusuitbraken. Samen met haar zoon reflecteert ze op wetenschappelijke adviezen in crisistijd, op de zoektocht naar kennis en omgaan met onzekerheid, op haar plotselinge beroemdheid, op twijfelaars, wappies en waanzinnigen, en de soms gecompliceerde grens tussen politiek en wetenschap.

[…]

Bekroning

Het multidisciplinaire onderzoeksinstituut Pandemic and Disaster Preparedness Center (PDPC) is misschien wel de kroon op Koopmans’ werk. Haar geesteskind ging in mei 2021 van start en zoekt naar wegen om grote gezondheidscrisissen en rampen te voorkomen of hun gevolgen te minimaliseren. Het PDPC wil Nederland beter voorbereiden op toekomstige pandemieën en de consequenties van klimaatverandering. Onderzoekers van zo’n dertig wetenschappelijke instellingen bestuderen potentiële virusdreigingen, onderzoeken of uitbraken en pandemieën voorspelbaar zijn en of je vaccins kunt ontwikkelen die werken tegen groepen virussen.

Verder bundelt het PDPC onderzoek naar hittegolven, extreme droogte en overstromingen om rampenscenario’s te ontwikkelen die stedenbouwkundigen, architecten en landschapsontwikkelaars kunnen gebruiken bij het (her)inrichten van Nederland. Het PDPC onderzoekt de bijbehorende effecten op de publieke gezondheid en hoe je de maatschappelijke weerbaarheid kunt verhogen tegen grote crisissen die lagere sociaal-economische groepen het hardst treffen.

‘Er komen vaker pandemieën en het is duidelijk dat we daarop onvoldoende toegerust zijn’

‘Voor mij is duidelijk dat we meer moeten investeren’, zegt Koopmans. ‘Hoe werken die virusmechanismen precies, wat komt er op ons af, wat is daarbij bepalend, wat kunnen we doen? We moeten ons meer op de toekomst richten. mRNA-vaccins tegen covid bestaan dankzij langdurige investeringen in onderzoek naar iets dat misschien ooit nodig zou zijn. Investeren in beter begrip van de complexiteit van virussen is even belangrijk. Net zo als investeringen in waterwerken. Er komen vaker pandemieën en het is duidelijk dat we daarop onvoldoende toegerust zijn.’

We moeten serieus willen investeren in een nieuw soort kennis, zegt Koopmans. ‘Er is nu wereldwijd H5-vogelgriep, we zien geïnfecteerde zoogdieren, maar bij de publieke gezondheidszorg heerst er radiostilte. Want dat is een andere categorie. Hoe overbrug je dat? In feite gokken we toch weer dat we er snel genoeg bij zijn, als het misgaat. Guess what, dat gaat niet lukken. Hoe moeten we het wel doen? Wanneer zeg je: we moeten nu zorgen dat bepaalde dingen op de plank liggen? Dat is de nieuwe uitdaging.’

Lees het volledige interview op het online tijdschrift van het Erasmus MC: Amazing

Een gesprek en een Afghaanse maaltijd

Guiding Voices presenteert in samenwerking met het Rotterdamsch Leeskabinet een programma met Marion Koopmans. Zij gaat op vrijdag 9 december in het Wijkpaleis in Rotterdam gesprek met interviewer Shantie Singh over haar boek. Voor €5 extra geniet je van een heerlijke maaltijd. Buurtkok en scheikundige Homa maakt deze avond een Afghaans gerecht met verse groenten en kruiden. Voor kaartjes, bekijk de website.